Mẹ múc đầy lu nước cho gia đình và bắt đầu leo dốc đi lên thì gặp chàng thanh niên cao lớn này đang huỳnh huỵch bước xuống lối mòn; ý nghĩ đầu tiên của mẹ là chắc anh chàng này ra bắt mẹ trừng phạt vì mẹ đã dúng tay vào bể nước mà cả xóm dùng để uống. Mẹ nhìn mặt chàng, đôi mắt đen láy của chàng cũng đăm đăm nhìn mẹ mọt cách tha thiết đến nỗi suýt nữa thì đánh rơi lu nước. Thoạt đầu mẹ nghĩ là mẹ sợ hãi, nhưng về sau thì mẹ mới biết đó không phải là niềm sợ hãi.

Chàng lao về phía trước, đỡ lu nước cho mẹ, nước trong lu văng lên mặt, lên ngực chàng, khiến chàng cất tiếng cười. Khi chàng cười, mẹ tự cảm thấy yếu đuối hẳn đi. Rồi chàng phải đặt lu nước lên vai, quay lại, và sóng vai với mẹ leo dốc về nhà. Mẹ và chàng không nói nhiều. Cả hai cứ âm thầm nhớ lại lúc lu nước sắp rơi, và cảnh nước tung toé thì đều cười. Cả hai nhìn trộm nhau trong khi sánh bước.

Thỉnh thoảng mẹ đưa mắt nhìn, thì cũng đồng thời là lúc chàng đang chăm chú nhìn mẹ, thế là cả hai lại cười khúc khích. Sau cùng mẹ cảm thấy đôi chân nặng nề khi bước gần tới nhà. Mẹ cho chàng hay bây giờ là lúc chia tay, và trong khi chàng thả hạ lu nước từ trên vai xuống để đưa cho mẹ, chàng cho mẹ biết tên chàng là Bạo. Chàng ở một thôn khác, nhưng hiện nay đang trú ngụ ở đây tại nhà người anh em họ. Chàng hỏi mẹ tối nay có ăn mừng lễ Trung Thu không thì mẹ trả lời là có.

Tết Trung Thu là để mừng trăng, bé ạ. Buổi lễ được tổ chức vào ngày rầm tháng Tám âm lịch, khi mặt trăng sáng tỏ nhất trong năm. Người Trung Hoa đã truyền lễ này cho chúng ta, vì một trong những vị hoàng đế thuở xưa của họ rất ham chuộng thơ phú và sáng tác nhiều bài thơ. Cũng như tất cả các thi sĩ khác với nguồn thơ lai láng trước cảnh trăng tròn, hoàng đế ước ao được du nguyệt điện.

Đến ngày rầm tháng Tám, niềm khát khao càng trở nên thôi thúc, hoàng đế bèn hạ lệnh cho pháp sư tìm cho được lối lên cung Quảng. Vị pháp sư làm việc hết mình. niệm thần chú, nhang đèn, khấn vái và cuối cùng, trong một tia chớp chói lòa, ông đã ngã gục xuống đất. Ngay lúc đó trong sân lâu đài xuất hiện một chân cầu vồng vĩ đại uốn cong trên nền trời đêm, dẫn thẳng tới mặt trăng.

Hoàng đế leo lên tuấn mã, lưng đeo túi thơ, thúc ngựa đi trên giải cầu vồng rồi phi nước đại lên thẳng cung Hằng. Tới đây, ngài khám phá ra một hòn đảo xinh tươi nằm giữa một biển đen bao la. Đặt chân lên đảo, ngài xuống ngựa, các tiên nữ vây quanh kiệu ngài lên trong điệu vũ tiếng thơ. Thế là ngài cũng ngâm vịnh thơ do chính ngài sáng tác, say mê trong thời gian tuyệt diệu nhất của đời ngài. Ngài được các nàng tiên kiệu trên vai, khiến ngài có cảm tưởng như ngài thuộc về chính nơi này.

 Thật vậy thâm tâm của ngài phải thuộc nơi này mới đúng, một nơi đầy kỳ thú. Nhưng ngài không thể nán lại được. Thần dân cần có ngài, Còn có một thế giới khác mà ngài phải đương đầu. Bởi vậy, trong lòng nuối tiếc, ngài leo lên yên, thúc ngựa trở lại lâu đài.

Sáng hôm sau, cầu vồng biến mất. Hoàng đế đã thu xếp mọi chuyện cần phải làm để lo cho dân, và một đêm kia, ngài nghĩ là đến lúc ngài xứng đáng được nghỉ ngơi và có thể trở lại cung trăng ít nhất là cho đến sáng hôm sau. Nhưng pháp sư khi được triệu đến, đã buồn rầu giải thích là không có cách gì để trở lại cung trăng. Một khi đã xuống khỏi cầu vồng là vô phương trở lại. Hoàng đế rất buồn, ngài ra chỉ dụ tuyên bố là cứ mỗi năm vào đúng ngày rằm tháng Tám âm lịch, để kỷ niệm chuyến nguyệt du, ngài cho phép toàn dân tổ chức một buổi lễ để nhớ tới tiên cảnh mà ngài đã đành bỏ lại trên cung Hằng.

Bé của mẹ ơi, mẹ chắc chắn con sẽ mê thích tất cả các loại đèn được thắp sáng đêm hôm đó. Đèn đủ mọi hình dạng, nào là đèn con rồng, con kỳ lân, đèn ông sao, nào là đèn cái thuyền, đèn con ngựa, con thỏ , con cóc. Mẹ cùng các bạn nhỏ thắp nến trong lồng đèn, buộc vào đầu những cây gậy nhỏ đi rước trong đêm tối; cả làng tràn đầy ánh đèn kỳ diệu, và tiếng sào xạc của những chiếc đèn đong đưa. Mẹ nhìn thấy chàng trai Bạo trong ánh sáng đó với những lồng đèn rộn rịp, với mặt trăng vừa nhô lên khỏi chân trời trông lớn như con voi, với mầu sắc của mặt trời đang lặn chìm trong sương mù. Mẹ thấy chàng ngay ở giữa xóm, nơi mọi người tụ tập để mừng trăng, trong vùng ánh sáng quay cuồng; khi hai luồng nhãn gặp nhau, chàng bỗng làm bộ loạng choạng dưới sức nặng của một lu nước vô tình vác nó lên vai đi vòng vòng. Chàng đang diễn một màn kịch câm tuyệt vời để nhại lại cái lần đầu tiên chàng gặp mẹ. Thế rồi chàng trượt chân, mẹ có thể thấy hầu như lu nước trên vai chàng chao đi, chao đi, rồi rơi xuống vỡ tan; chàng liền nhảy lùi lại để tránh nước đổ tung toé, và cả hai đều cất tiếng cười vang.

Trong hội trăng rầm, trai gái chưa đính hôn có thể trò truyện mà không bị cấm đoán. Mẹ và chàng tiến lại gần nhau; mẹ cảm thấy hơi nóng từ những chiếc đèn lồng chao đảo phả vào mặt mẹ mỗi khi con nít chạy đến gần mẹ. Mẹ và Bạo tiếp tục đi, về phía sân đình vừa đi vừa nói chuyện. Chàng hỏi gia đình mẹ có được bằng an không, mẹ cũng hỏi thăm gia đình chàng; mẹ vui mừng được biết cha của người anh em họ chàng là bạn thân của ông ngoại con. Bạo hỏi thăm xem lu nước có được an toàn không, mẹ cũng hỏi vai chàng còn đau không sau lần vác lu nước. Dần dà cả hai tìm đường vào bóng tối, xa cảnh hội hoa đăng, rồi lần bước đi xuống bể nước, xa hơn nữa, tới bờ sông.

Việc đó có lẽ đã vượt quá tục lệ của lối xóm, nhưng mẹ và chàng không hề nghĩ tới. Bé ơi, hồi đó mẹ là một cô gái có ý chí vững mạnh và Bạo là một thanh niên đứng đắn. Mẹ nghĩ về chàng như vậy và mẹ đã không sai. Chàng rất tôn trọng mẹ. Mẹ cảm thấy rất an toàn. Cả hai đứng trên bờ sông; một chiếc thuyền tam bản lặng lẽ lướt qua, trên thuyền có treo đèn lồng mầu cam, mầu của mặt trăng lúc chập tối, khi trăng còn gần ở chân trời, lúc chàng diễn tuồng câm cho mẹ coi.

Bây giờ mặt trăng đã lên cao, trông nhỏ hơn và ánh trăng tỏa ra vằng vặc đến nỗi nhìn vào trăng muốn nhức mắt. Thật ra thì cũng chẳng đến nỗi như vậy, nhưng phải nói đó là một vầng trăng đẹp, đẹp hơn bao giờ hết. Mặt trăng hôm đó sáng vô cùng và mẹ thấy nó là một trong số ít bảo vật còn sót lại trên đời. Bạo choàng tay qua lưng mẹ và mẹ để yên. Nỗi vui sướng truyền khắp người mẹ và cho đến bây giờ nó vẫn còn là một niềm vui chan chứa. Cả hai đứa đứng ngửa mặt nhìn  trăng và cố gắng tìm kiếm các tiên nữ giữa biển đen và cố lắng nghe họ ngâm thơ.

Bé của mẹ ơi, Bạo là mối tình đầu của mẹ, cà hai bên gia đình đều thương yêu mẹ và chàng,

nên bằng lòng cho mẹ và chàng kết hôn. Ở Việt Nam, đó là một chuyện hi hữu, khi chuyện thỏa thuận về hôn nhân lại có sự tâm đầu ý hiệp của đôi trẻ.

Con cũng sẽ gặp may mắn.  Được sống tại Mỹ là một điều rất hay. Rất là hay. Mẹ không biết con có cảm thấy nguồn suối lệ quanh mắt mẹ giống như vùng biển của riêng con đang vây quanh con bây giờ không. Nhưng thôi, đừng băn khoăn con ạ. Đó là những giọt lệ sung sướng, những giọt lệ cho con, cho đời sống tương lai của con, một đời sống mà mẹ biết sẽ rất là tươi đẹp.

 Mẹ nhìn ra cổng hàng rào cọc gỗ trắng nhà ta mà cha con sắp đi qua trên đường vào nhà. Mẹ muốn bảo cho con biết rằng: con là một đứa con gái may mắn, dù nước mắt mẹ có đổi thay. Mẹ và Bạo đã làm lễ đính hôn. Sau đó chàng bị gọi nhập ngũ, chàng ra đi trước khi hôn lễ được cử hành, và chàng đã bị tử trận tại một nơi nào đó ở chốn sơn lâm. Cánh  cổng đang mở, cha con, tức là chồng của mẹ, đang bước vào. Ông là người rất tốt. Ông chăm sóc hàng rào và căn nhà ta đang ở khỏi bị rêu mốc, cứ sáu tháng một lần, ông lại dùng vòi nước kỳ cọ cho sạch. Ông dừng lại chỗ hàng dâm bụt, ông không thấy mẹ đứng cạnh cửa sổ. Mẹ sắp phải ngưng nói chuyện với con. Ông là một người tốt, một quân nhân Hoa Kỳ lúc nào cũng hết lòng thương yêu người vợ Việt Nam. Ông sẽ thấy mẹ ngồi ở cửa sổ và sẽ nhẹ đưa lưng bàn tay thanh và mạnh vuốt má mẹ, rồi ông sẽ sờ bụng mẹ, tưởng tượng là đang vuốt ve con.

Bé của mẹ, con sẽ yêu thương cha con. Kể từ khi mẹ biết rằng con hiểu được lòng mẹ, mẹ không muốn con buồn cho mẹ. Mẹ đã được hưởng đêm của mẹ trên cung trăng; đến khi mẹ bước xuống khỏi cầu vồng, thế giới mà mẹ tìm thấy được cũng vẫn tốt đẹp. Thật là buồn khi đường về mặt trăng không còn lối, nhưng ta vẫn có thể thắp sáng đèn, ngắm nhìn bầu trời đêm để mà hoài niệm.