Vì hậu quả của trận đại dịch, năm nay các sinh viên ra trường không có dịp bước lên khán đài trong mũ áo tân khoa để nhận chứng chỉ tốt nghiệp. Một vài trường và một vài tổ chức sinh viên Việt Nam nhờ tôi nói lời chúc mừng các sinh viên, tôi có lời chúc mừng dưới đây.
L Ờ I C H Ú C M Ừ N G T ỐT N G H I Ệ P
Các sinh viên tốt nghiệp năm 2020 thân mến,
Lời đầu, thầy xin cất cao lời “CHÚC MỪNG – CONGRATULATIONS!” Các con đã đạt thành quả mỹ mãn sau nhiều năm miệt mài học tập. Nỗ lực vượt bực và ý chí phấn đấu không ngừng nghỉ của các con đã được đền bù xứng đáng. Thầy ngưỡng phục các con.
Mùa tốt nghiệp năm nay rất đặc biệt, khác hẳn mùa tốt nghiệp của những năm trước. Thầy tin rằng nó cũng rất khác biệt với mùa tốt nghiệp của nhiều năm sau này. Vì hoàn cảnh khó khăn do trận đại dịch gây ra, các con không có vinh dự trong mũ áo tân khoa, bước lên khán đài, nhận chứng chỉ tốt nghiệp do những vị viện trưởng, khoa trưởng hay các giáo sư trao cho, giữa tiếng hoan hô và những tràng vỗ tay vang dội.
Các con ạ, vinh dự ấy thật lớn lao, nhưng nó không thể lớn lao và lâu dài bằng những vinh dự do chính các con tạo cho mình qua biến cố lớn lao: các con đã tốt nghiệp.
1/ Vinh dự ấy là khối óc đầy trí tuệ các con đang có. Trí tuệ này do các con tích luỹ sau bao nhiêu năm tháng học tập. Không ai lấy trí tuệ ấy ra khỏi các con được. Nó là của các con mãi mãi và cũng là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
2/ Vinh dự ấy là tinh thần độc lập và tự do. Giáo dục đại học đã trang bị cho các con tinh thần này. Trong những ngày tháng học tập, các con đã chính mình tìm ra một cách thức riêng, một hướng đi riêng trong việc nâng cao tri thức. Các con có đủ độc lập để không lệ thuộc vào suy nghĩ và hướng đi của người khác, cho dù người đó là giáo sư của các con đi nữa. Với tinh thần ấy, các con có quyền, và đã từng, tự do dùng tri thức và lý luận của mình để phản bác những gì các con cho là không hợp lý, kể cả việc phản bác giáo sư của các con. Tinh thần độc lập và tự do ấy sẽ được các con dùng tới khi bước vào đời. Đó chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
3/ Vinh dự ấy là tinh thần tôn kính và lễ nhượng với những thế hệ đi trước. Các con cương quyết và thẳng thắn bảo vệ ý kiến của mình, không tránh né, không uý kỵ; nhưng các con cũng đã học được sự tôn kính và lễ nhượng đối với các giáo sư của các con, những vị chọn con đường giáo dục để cống hiến cho xã hội loài người tài năng, kiến thức và kinh nghiệm của họ, những vị xứng đáng để các con học hỏi, kính trọng, lễ độ và biết ơn. Tinh thần và cách cư xử ấy sẽ được các con dùng tới khi bước vào đời. Đó chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
4/ Vinh dự ấy là lòng khiêm tốn và tinh thần phục thiện. Nhận biết mình có giới hạn về nhiều phương diện và can đảm nhận mình sai lầm là những đức tính cao quý không phải ai cũng có được. Chính những đức tính ấy đã giúp các con thành công trên đường học vấn. Một khi bước vào đời, những đức tính ấy sẽ còn giúp các con thành công hơn nữa. Đó cũng chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
5/ Vinh dự ấy là tinh thần hoà đồng, chấp nhận người khác và cùng làm việc với người khác, cho dù những người ấy khác các con về bản chất, về sự suy nghĩ và ứng xử, kể cả khác biệt về tri thức. Là sinh viên đại học, các con đã có nhiều dịp làm việc với những nhóm mà các phần tử là bạn học cùng lớp, cùng trường. Để có một kết quả chung, các con đã phải cùng nhau thảo luận, nhân nhượng, hợp tác, giữ hoà khí, v.v… Chấp nhận nhau và dám làm việc chung với nhau đòi hỏi các con phải có tâm hồn cao thượng và lòng quả cảm. Tinh thần hoà đồng và chấp nhận người khác sẽ được các con dùng tới khi bước vào đời. Đó chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
6/ Vinh dự ấy là tinh thần bình đẳng và tranh đấu đến cùng cho sự bình đẳng ấy. Cùng môi trường học tập với các con, có những người bạn trong trường, trong lớp, trong nhóm thật sự khác biệt các con về giới tính, màu da, niềm tin, nền tảng văn hoá, khuynh hướng chính trị, quan niệm sống và nhiều điểm khác biệt nữa. Tất cả đều được tôn trọng như nhau. Chính nhà trường cũng đưa ra châm ngôn về sự đa dạng sắc tộc, văn hoá và về sự bình đẳng này. Tinh thần bình đẳng và tranh đấu đến cùng cho sự bình đẳng ấy sẽ được các con dùng tới khi bước vào đời. Đó chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
7/ Vinh dự ấy là ba chiều kích phát triển con người toàn diện: Chân, Thiện, Mỹ. Chân là sự thật, Thiện là điều tốt lành, Mỹ là cái đẹp. Với tri thức và lòng khiêm tốn để luôn luôn học hỏi, các con phát triển chiều kích Chân. Lòng hướng thiện, sống tốt lành và bảo vệ môi trường sống cho tốt lành, cương quyết không chấp nhận điều ác và những thế lực đen tối phá hoại, huỷ diệt môi trường sống cũng như những công trình xây dựng của người khác đã giúp các con phát triển chiều kích Thiện. Yêu vẻ đẹp của ngôi nhà chung là trái đất mà con người đang chung sống, yêu cuộc sống và yêu sự sống, yêu thương và nâng đỡ, thông cảm anh chị em đồng loại là những vẻ đẹp cao cả nhất, đáng say mê nhất; đó là cảm xúc và hành động giúp các con phát triển chiều kích Mỹ. Những điều này các con đã trải qua kinh nghiệm trong từng ấy năm tháng của đời sinh viên. Sự phát triển ba chiều kích Chân – Thiện – Mỹ ấy, các con sẽ vẫn tiếp tục theo đuổi khi vào đời. Đó cũng chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
8/ Vinh dự ấy là các con thuộc về một gia đình, một dòng họ đã tiếp nhận ân đức của gia tiên để con cháu được thụ hưởng và phát triển. Vinh dự ấy là các con thuộc về dân tộc Việt Nam, cho dù các con sinh ra ở đâu, nói ngôn ngữ gì, mang quốc tịch nào. Đó là một dân tộc hữu thần, hiếu học, hiếu hoà, hiếu khách, trọng đức hiếu sinh, có một đạo sống và nền văn hoá, văn minh tốt đẹp. Các con là kết tinh của nguồn gốc tốt đẹp tuyệt vời đó. Hôm nay tốt nghiệp để rồi dấn bước vào đời, các con đem theo mình gia tài quý báu ấy như một hành trang bất khả ly thân ở mọi nơi, trong mọi lúc. Đó chính là niềm vinh dự của các con mãi mãi.
Các con thân mến,
Một lần nữa, thầy CHÚC MỪNG các con nhân dịp các con tốt nghiệp, cuộc tốt nghiệp không bước lên khán đài nhận vinh dự trong chốc lát, nhưng là cuộc tốt nghiệp đầy những VINH DỰ LỚN LAO, và những vinh dự ấy mãi mãi cùng các con dấn bước vào đời, hiên ngang và vững chãi.
Thầy Quyên Di
