Dù đã rất cố gắng giảm cân bằng cách tập yoga và ăn kiêng với nhiều loại hoa quả và salad, nhưng chiếc quần tập yoga của Doreen lại càng ngày càng trở nên chật chội…
Hãy bắt đầu với câu chuyện của Doreen, một bệnh nhân của tiến sĩ Margaret Trey – nhà nghiên cứu thực dưỡng và cả y học Đông phương.
Doreen mắc chứng đầy hơi. Nó khiến cô khó có thể tập trung trong công việc và gặp nhiều phiền phức trong cuộc sống. Doreen nghĩ rằng mình nên giảm cân và cố gắng tập yoga, ăn kiêng với rất nhiều hoa quả và salad. Nhưng thay vì được giảm cân như mong đợi, chiếc quần tập yoga lại chỉ càng ngày càng thắt chặt vòng eo của Doreen.
Sau khi nghe nỗi khổ của Doreen, Tiến sĩ Trey đã khuyên cô nên dừng ngay chế độ ăn “healthy” trước khi quá muộn. Tiến sĩ giải thích cho Doreen dựa trên nguyên lý Âm-Dương rằng: thực phẩm tươi sống và lạnh đều thuộc tính Âm, và bản chất của năng lượng Âm là giãn và nở, khiến vòng bụng Doreen “bánh mì” hơn. Đồng thời, tình trạng Âm quá mức cũng làm giảm khả năng tập trung.
Để giúp cân bằng Âm-Dương, Tiến sĩ Trey khuyên Doreen nên ăn nhiều thực phẩm bổ Dương. Ví dụ: các loại ngũ cốc nguyên hạt, rau biển, miso, muối biển và các loại củ. Tiến sĩ Trey cho rằng, một khi tìm được sự cân bằng giữa Âm và Dương trong thực phẩm, chứng đầy hơi của bệnh nhân sẽ tự nhiên biến mất.
Tính Âm và Dương của thực phẩm
Để xác định một thực phẩm có tính Âm hay tính Dương, có 4 yếu tố quan trọng cần xem xét:
- Nơi trồng/mọc: Mọc gần xích đạo hay ở nơi có khí hậu ôn hòa mát mẻ?
- Phát triển như thế nào: Nhanh hay chậm? Và phát triển theo hướng nào?
- Hàm lượng natri và kali: Hàm lượng natri là bao nhiêu so với lượng kali?
- Làm ấm và làm mát: Có tác dụng gì đối với cơ thể? Có làm ấm hoặc làm mát cơ thể không?
Thực phẩm mang tính âm có tác dụng giải nhiệt, lớn hơn, có nhiều kali hơn, mọc trên cao và cách xa mặt đất. Thực phẩm mang tính dương có tác dụng làm ấm, chắc và nhỏ hơn, có nhiều natri hơn và phát triển dưới mặt đất.
Điều quan trọng cần nhớ là nhu cầu và yêu cầu về chế độ ăn uống của những nhóm người sống ở các vùng khác nhau sẽ khác nhau tùy thuộc vào khí hậu. Đơn giản nhất là dù bạn sống ở đâu, hãy cân nhắc sử dụng những thực phẩm mà người dân địa phương thường ăn. Ngoài ra, bất cứ khi nào có thể, hãy chọn thực phẩm lành mạnh, không chiếu xạ, biến đổi gen, hoặc bị nhiễm hóa chất hoặc thuốc trừ sâu. Nên sử dụng thực phẩm hữu cơ, được trồng tại địa phương và thực phẩm theo mùa để tối đa hóa chất dinh dưỡng.
| Tính Âm | Tính Dương | |
| Đặc điểm | Mở rộng, lớn, lạnh / mát, ẩm, thanh lọc/ làm suy yếu, xa đường xích đạo | Thu nhỏ lại, nhỏ, nóng/ấm, khô, củng cố/tăng cường, gần xích đạo hơn |
| Kết cấu và hình dạng | Dài, nhẹ và mềm, ít đặc/lỏng lẻo | Tròn, tối và cứng, cấu trúc dày đặc/chặt chẽ hơn |
| Sự phát triển của cây trồng | Hướng lên, ở trên mặt đất, nhanh phát triển, phát triển mạnh trong thời tiết nóng | Hướng xuống, ở dưới mặt đất, chậm phát triển, phát triển mạnh trong thời tiết lạnh |
| Hương vị và dinh dưỡng | Ngọt / chua, béo, hàm lượng kali cao, hàm lượng natri thấp | Mặn / đắng, nạc (không dính mỡ), hàm lượng kali thấp, hàm lượng natri cao |
| Màu sắc | Xanh lá cây và trắng | Đỏ và cam |
| Mùa và Phong cách nấu ăn | Mùa đông, thực phẩm tươi, đun sôi/hấp/chần | Mùa hè, thực phẩm nấu chín, hầm/nướng/chiên giòn |
Làm thế nào để giữ cân bằng Âm-Dương
Theo triết học Đạo giáo cổ đại, sự cân bằng giữa các yếu tố Âm và Dương trong cơ thể sẽ mang đến cho chúng ta sức khỏe tốt. Khi năng lượng Âm và Dương của bạn cân bằng, bạn sẽ cảm thấy tĩnh tại và an nhiên. Vì vậy, nếu bạn đang Âm nhiều thì nên ăn nhiều thực phẩm có tính Dương, và ngược lại.
Quay trở lại trường hợp của Doreen. Những loại trái cây và salad mà cô ăn, đều là thực phẩm được trồng trên cao và cách xa mặt đất, mang tính Âm. Do đó, cơ thể cô trở nên Âm tính nhiều hơn, biểu hiện ra tình trạng là không tập trung và khó hoàn thành công việc. Trong trường hợp này, cô chỉ cần ăn nhiều rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, cá và ít ăn salad lạnh (cold salad), đường và trái cây, sự cân bằng sẽ tự nhiên được thiết lập.
Tuy nhiên, nếu ăn quá nhiều thực phẩm bổ dương, bạn có thể sẽ cảm thấy căng thẳng, quá tập trung và không thể thư giãn. Tốt hơn là bạn nên ăn các loại thực phẩm hướng về phần trung tâm của Biểu đồ Cân bằng Thực phẩm Âm và Dương, bao gồm ngũ cốc nguyên hạt, rau và trái cây trồng tại địa phương.
Một điều quan trọng nữa là các phương pháp nấu ăn khác nhau cũng phải phù hợp với các mùa khác nhau. Vào mùa hè và những ngày ấm áp chỉ nên chế biến đơn giản. Tuy nhiên, nên nấu các món nướng và hầm vào mùa đông và những ngày lạnh.
Vào mùa hè, hoặc nếu bạn đang sống gần đường xích đạo, bạn có thể ăn các loại trái cây nhiệt đới, chẳng hạn như dưa hấu và dừa, vì chúng mang tính Âm hơn. Nếu bạn sống ở vùng nhiệt đới, thì việc ăn quá nhiều thịt và các thực phẩm bổ Dương khác có thể khiến bạn cảm thấy căng thẳng và khó chịu. Tuy nhiên, đối với những người sống ở vùng khí hậu lạnh, như người Inuit, ăn chủ yếu là thực phẩm dương, chẳng hạn như thịt, lại giúp giữ ấm cơ thể.
Hiểu năng lượng Âm-Dương của thực phẩm sẽ giúp bạn có thể sử dụng thực phẩm như một loại thuốc tự nhiên. Bạn sẽ biết rằng ăn súp miso ấm (Dương) tốt hơn là ăn trái cây hoặc uống nước trái cây nhiệt đới lạnh khi bạn bị viêm họng hoặc sưng hạch (thường chỉ ra là tình trạng Âm hư).
Chế độ ăn cân bằng giúp giảm cảm giác thèm ăn
Cảm giác thèm ăn là cách cơ thể nói chuyện với bạn. Đó là cách tự nhiên của cơ thể để tìm kiếm sự cân bằng. Nếu bạn ăn nhiều thức ăn hơn ở một đầu của biểu đồ, bạn sẽ thèm thức ăn ở đầu kia của biểu đồ. Ví dụ, nếu bạn ăn nhiều đồ ăn mặn, cơ thể bạn sẽ thèm đồ ngọt và đường để tự cân bằng.
Bữa ăn truyền thống thường có sự cân bằng Âm-Dương tốt. Ví dụ, theo truyền thống, thịt (Dương) được ăn cùng với rượu (Âm), và món tempura (Dương) được phục vụ với củ cải bào (Âm).
Vì vậy, nếu lần sau khi bạn ăn thứ gì đó cực kỳ Dương, hãy nhớ cân bằng nó với thứ gì đó có tính âm. Tốt nhất nên ăn các loại thực phẩm hướng về tâm của biểu đồ cân bằng. Nếu có thể, hãy tránh hoặc giảm lượng đường tiêu thụ và sử dụng muối một cách hạn chế. Để duy trì sự cân bằng, điều quan trọng là sự điều độ và chọn lựa thực phẩm hợp lý.
Hãy tự chăm sóc bản thân
Hầu hết chúng ta thường làm việc và học tập chăm chỉ, vậy nên dễ dàng bỏ bê việc chăm sóc bản thân. Chúng ta thường không dành cho mình thời gian thích hợp để thư giãn, ăn những bữa ăn bổ dưỡng và tham gia các hoạt động để nạp năng lượng cho cơ thể. Sống một lối sống không cân bằng càng lâu thì chúng ta càng khó lấy lại trạng thái tốt cho sức khỏe.
May mắn thay, cơ thể con người có khả năng phục hồi và có thể thoát khỏi những căng thẳng và thử thách trong cuộc sống. Chọn ăn những loại thực phẩm giúp khôi phục sức khỏe và sinh lực có thể hỗ trợ rất nhiều cho việc phục hồi, cải thiện lối sống và mang lại sự cân bằng cho mọi khía cạnh trong cuộc sống.
Quỳnh Liên
– Theo The Epoch Times.
