Tờ The Sunday Times đưa tin vào ngày 30/5 rằng, cơ quan tình báo Anh cho rằng đại dịch viêm phổi Vũ Hán (COVID-19) “có khả năng” bắt nguồn từ một vụ rò rỉ trong phòng thí nghiệm của Trung Quốc và hiện đang tuyển dụng nguồn tin để triển khai cuộc điều tra.
Theo bài báo, cơ quan tình báo Anh hiện đang điều tra khả năng xảy ra sự cố rò rỉ ở Viện Virus học Vũ Hán và đang tìm cách tuyển dụng các nguồn tin trên dark web (tạm dịch: web tối – là những nội dung mạng không thể truy cập bằng những cách thông thường mà phải sử dụng các phần mềm chuyên biệt). Điều này được cho là sẽ làm căng thẳng giữa Anh và Bắc Kinh trầm trọng thêm.
Nguồn tin nói với tờ The Sunday Times rằng, mặc dù ban đầu cơ quan tình báo Anh giữ một thái độ rất hoài nghi về giả thuyết virus rò rỉ từ Viện Virus học Vũ Hán, nhưng giờ đây họ tin rằng giả thuyết này có vẻ hợp lý. Họ đang cố gắng tuyển dụng các nhà cung cấp thông tin trên dark web, nơi có thể ẩn danh phát ngôn mà không sợ bị trả thù.
Virus Vũ Hán đã lây lan khắp thế giới và giết chết hơn ba triệu người, là đại dịch nghiêm trọng nhất trong mấy thế hệ gần đây. Chính phủ Trung Quốc luôn phủ nhận thông tin virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm. Nhưng thông tin trong những tuần gần đây cho thấy, virus có thể không phải phát triển từ tự nhiên như các nhà khoa học nhận định trước kia.
Báo cáo mới đây của The Wall Street Journal đã gây được sự chú ý lớn từ ngoại giới. Bài báo đã tiết lộ một báo cáo tình báo của Hoa Kỳ, trong đó chỉ ra rằng một tháng trước khi Trung Quốc thông báo COVID-19 bùng phát, tức là vào tháng 11/2019, ba nhà nghiên cứu từ Viện Virus học Vũ Hán đã bị bệnh và được chăm sóc y tế cùng một lúc.
Vào ngày 15/1, Ngoại trưởng Hoa Kỳ lúc đó là ông Mike Pompeo đã đưa ra một tuyên bố trên trang web của Bộ Ngoại giao, nói rằng chính phủ Hoa Kỳ có lý do để tin rằng một số nhà nghiên cứu trong Viện Virus học Vũ Hán (WIV) đã bị bệnh trước khi Trung Quốc chính thức công bố trường hợp đầu tiên mắc COVID -19. Các triệu chứng của các nhà nghiên cứu này tương tự COVID-19 và các bệnh thông thường theo mùa. Điều này khiến mọi người đặt câu hỏi về độ tin cậy của bài phát biểu của nhà nghiên cứu cấp cao WIV Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli). Bà Thạch từng tuyên bố công khai rằng nhân viên và sinh viên của WIV “không bị lây nhiễm” SARS-CoV-2 hoặc các virus liên quan đến SARS. SARS-CoV-2 là loại coronavirus gây ra COVID-19.
Khi đó, ông Pompeo cũng thúc giục nhóm chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang điều tra nguồn gốc virus ở Vũ Hán, Trung Quốc, giải quyết vấn đề nêu trên.
Báo cáo khảo sát của WHO về nguồn gốc của virus được công bố vào ngày 30/3. Báo cáo xác định khả năng virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán là “cực kỳ khó xảy ra”. Trước khi WHO công bố báo cáo, The Wall Street Journal dẫn lời các nhà điều tra của WHO nói rằng, chính quyền Trung Quốc đã từ chối cung cấp cho các nhà điều tra dữ liệu gốc của 174 trường hợp được phát hiện ở Vũ Hán trong giai đoạn đầu đợt bùng phát vào tháng 12/2019.
Ngoài ra, ông Dominic Dwyer, thành viên nhóm điều tra của WHO và là chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm ở Úc, cũng xác nhận với Reuters rằng Bắc Kinh từ chối cung cấp dữ liệu gốc.
Ông Dwyer nói rằng việc thu thập dữ liệu ban đầu là đặc biệt quan trọng, vì trong số 174 trường hợp này, chỉ có một nửa là từng tiếp xúc với Chợ Hải sản Hoa Nam, nơi virus được phát hiện lần đầu tiên ở Vũ Hán.
Giữa những nghi ngờ từ bên ngoài, sau khi báo cáo điều tra được công bố, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus đã giải thích với các quốc gia thành viên của WHO rằng, trong khi thảo luận với nhóm điều tra của WHO, ông được biết họ đã gặp trở ngại khi lấy dữ liệu ở Trung Quốc, vậy nên nguồn gốc của virus cần được điều tra thêm. Đây cũng lần đầu tiên ông Tedros công khai thừa nhận rằng, không loại trừ khả năng virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm Vũ Hán.
Ông Tedros cũng nói rằng, nhóm điều tra của WHO đã không phân tích đầy đủ khả năng virus rò rỉ từ phòng thí nghiệm. Vẫn cần điều tra thêm và có khả năng sẽ cử một nhóm chuyên gia khác đến Trung Quốc để điều tra lại.
Vào ngày 26/5, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã ra lệnh cho các cơ quan tình báo Mỹ trong vòng 90 ngày phải tiến hành xem xét kỹ lưỡng hơn về hai tính huống có thể là nguyên nhân gây ra đại dịch COVID-19. Hai tình huống đó là: lây nhiễm do tiếp xúc với động vật bị nhiễm bệnh, hoặc do tai nạn trong phòng thí nghiệm.
Đông Phương – NTDVN
