“Ung thư là cách tốt nhất để chết!”. Câu nói này của Tổng biên tập tạp chí uy tiến British Medical Journal đã hứng chịu rất nhiều lời chỉ trích, tuy nhiên người bệnh lại là nhóm ủng hộ nhiệt tình…
Bài viết được đăng vào đêm giao thừa năm 2013 và các phương tiện truyền thông trên khắp Vương quốc Anh đã ngay lập tức đăng tải bình luận gây sốc “chào mừng năm mới” này. Nội dung gây tranh cãi chỉ là một phần của làn sóng, lý do khiến nó “tràn bờ đê” là bởi tác giả của mình luận – Tổng biên tập Smith của tạp chí y khoa lừng lẫy British Medical Journal (BMJ).
Cái chết có chuẩn bị, tại sao không?
Tổng biên tập của BMJ viết: “Về cơ bản có bốn 4 cách để chết: (1) đột tử; (2) tử vong bởi chứng sa sút trí tuệ; (3) suy nội tạng dẫn đến tử vong, và (4) tử vong bởi ung thư”.
Nhiều người cho rằng đột tử là cái chết nhẹ nhàng nhất cho người ốm, nhưng nó lại gây khó khăn cho những người ở lại. Trong khi đó, đối với bệnh nhân ung thư, quá trình chết diễn ra không quá nhanh, đủ để bệnh nhân và những người xung quanh có thời gian chuẩn bị, có thời gian để nói lời chia tay, để đón nhận và trao nhau yêu thương.
Smith viết:
“Tôi nhận ra đây là một cái nhìn lãng mạn về cái chết, với những tình yêu, morphin và whisky. Hãy tránh xa những bác sĩ ung thư quá tham vọng và đừng lãng phí hàng tỷ đô la để chữa bệnh ung thư, nó có khả năng khiến chúng ta chết theo một cái chết khủng khiếp hơn nhiều”.
“Bạn có thể nói lời tạm biệt, suy ngẫm về cuộc sống của mình, để lại những lời nhắn nhủ cuối cùng, có thể ghé thăm những địa điểm đặc biệt lần cuối, nghe những bản nhạc yêu thích, đọc những bài thơ yêu thích và chuẩn bị – theo niềm tin của bạn – để gặp Đấng sáng thế hoặc tận hưởng sự lãng quên vĩnh cửu”.
Bạn muốn chết như thế nào? Và liệu bạn có nên nghĩ về nó?
Chỉ một tuần sau lời “chúc mừng năm mới”, bài viết từ Anh Quốc đã lan rộng trên thế giới và làm bùng nổ các cuộc thảo luận trực tuyến. Sự lan rộng của bài viết đã thúc đẩy Charlotte Vrinten và Jane Wardle thuộc Trung tâm Nghiên cứu Hành vi của Đại học London thực hiện một nghiên cứu trực tuyến.
Mục đích của nghiên cứu là đánh giá quan điểm của cộng đồng về việc “cái chết vì ung thư là tốt hơn hay tệ hơn so với chết vì bệnh tim mạch”. Nghiên cứu dựa trên 5 đặc điểm của “một cái chết tốt” được chọn lọc từ các tài liệu về cuối đời (the End-Of-Life) là:
- Kiểm soát những gì xảy ra khi bạn chết (ví dụ, ai có mặt hoặc bạn chết ở nhà hay ở bệnh viện)
- Kiểm soát cơn đau / triệu chứng
- Thời gian giải quyết công việc
- Thời gian nói lời tạm biệt
- Sống độc lập và giữ nhân phẩm cho đến lúc ra đi.
Có 391 người trong độ tuổi từ 50-70 tuổi đã tham gia nghiên cứu. Họ được yêu cầu đánh giá tầm quan trọng của từng đặc điểm đối với cái chết mà họ nghĩ đến để đảm bảo rằng chúng có thể áp dụng cho một mẫu dân số. Ngoài ra, người tham gia nghiên cứu cũng được hỏi rằng: liệu họ có đồng ý với ý kiến của Tổng biên tập Smith hay không? Nghiên cứu cũng đã được chấp thuận về mặt đạo đức.
Kết quả cho thấy: ít nhất 95% số người được hỏi ủng hộ 5 đặc điểm nêu trên là quan trọng đối với họ. Trong số đó, 371 người được hỏi cho rằng cần phải kiểm soát được những gì xảy ra khi bạn chết, 378 người cho rằng kiểm soát cơn đau và các triệu chứng khác là quan trọng đối với họ. 155 người được hỏi (40%) đồng ý rằng ung thư là “cách tốt nhất để chết”.
Nghiên cứu cho thấy: rõ ràng rằng người lớn tuổi quan tâm đến chất lượng sống cuối đời và đồng ý với ý kiến của Richard Smith. Tranh luận về ưu và nhược điểm của các cách chết khác nhau có vẻ là vô ích, vì chúng ta hiếm khi có thể lựa chọn được cái chết của mình. Tuy nhiên, những cuộc thảo luận trực tuyến cho thấy, khi nghĩ và nói về cái chết, người bệnh có thể dễ dàng vượt qua những mặc cảm về nó và có thể lựa chọn cuộc sống tích cực hơn trong khoảng thời gian còn lại.
Điều quan trọng là cả bác sĩ và người thân của họ đều có thể chia sẻ về nhu cầu tâm lý, tình cảm cho người bệnh trong việc chọn lựa cách ra đi mà họ mong muốn. Khi người bệnh đã xác định được nhu cầu của mình và đưa ra quyết định, họ sẽ ít sợ hãi hơn về cái chết, biết chấp nhận thực tại và trân quý hơn những phút giây còn sống.
Smith nói: “Tất cả chúng ta ai ai cũng sẽ chết, và nếu ít nhất một lần bạn tự nghĩ mình muốn kết thúc cuộc đời như thế nào, thì nó sẽ tốt hơn nhiều so với việc không nghĩ gì về nó”.
Quỳnh Liên – NTDVN
